Inicjatywa Fundacji Tylko Bieszczady pt. Pozostawienie Pomnika w Cisnej Obrońcom Cisnej i Okolic z lat 1944-47 została zakończona z sukcesem.
Pomnik w Cisnej w nowej odsłonie
11 listopada 2017 roku w Cisnej nastąpiło odsłonięcie nowej tablicy pamiątkowej na pomniku na wzgórzu Betlejemka, jednym z centralnych punktów miejscowości.
W okresie 1944 – 47 w Bieszczadach toczyły się zacięte walki z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii . Celem ataków była najczęściej ludność cywilna. Po opuszczeniu przez Armię Czerwoną terenów wyzwolonych, w Bieszczadach powstały posterunki samoobrony i milicji obywatelskiej składającej się głównie z mieszkańców regionu. Pozbawieni ekwipunku, broni, odcięci od pomocy ze strony władz, młodzi i niedoświadczeni funkcjonariusze stawali w obronie swoich rodzin i domów, często oddając za nich swoje życie.
W latach 1945-46 wzgórze Betlejemka stanowiło umocniony posterunek milicji obywatelskiej, na którym obrońcy Cisnej odparli dwukrotnie ataki przeważających sił Ukraińskiej Armii Powstańczej. Posterunek w Cisnej został jedynym posterunkiem w Bieszczadach, który nie został zdobyty.
Po wojnie na wzgórzu powstał pomnik upamiętniający tych, którzy walczyli na terenie Bieszczad w obronie swojej Małej Ojczyzny. Na dawnej tablicy pamiątkowej widniał jednak napis: „…walczącym o utrwalenie władzy ludowej”. Napis na pomniku wzbudzał kontrowersje wśród gości i mieszkańców Cisnej, dlatego Fundacja Tylko Bieszczady wraz z Urzędem Gminy Cisna oraz ciśniańską społecznością podjęła się inicjatywy zmiany zapisu na tablicy pamiątkowej na pomniku, tak aby odzwierciedlała prawdę o tamtym okresie i ludziach broniących swoich rodzin i domów.
Jak mówi prezes Fundacji Tylko Bieszczady Marcin Rapacz: “Ludzie walczący w Cisnej w czasach wojny i tych ciężkich powojennych latach, gdy w Bieszczadach grasowały bandy UPA, nie bronili, ani nie utrwalali władzy ludowej. Byli to zwykli ludzie, mieszkańcy Cisnej, którzy bronili tego, co znali, swoich rodzin, domów, swojej miejscowości. Uważamy, że dawny napis na pomniku był dla nich krzywdzący, wplatał ich w pewną narrację historyczną, z którą nie mieli nic wspólnego. Jako społeczność Cisnej postanowiliśmy więc zmienić napis, aby oddawał prawdę o tamtym czasie i ludziach, którzy bohatersko stawali do walki mimo wszystkich przeciwności losu.”
W marcu 2017r. Fundacja Tylko Bieszczady ogłosiła konkurs na projekt nowej tablicy na wzgórzu Betlejemka. W kwietniu 2017 r. komisja konkursowa ogłosiła zwycięzcę Jakuba Wierzbickiego i jego projekt „Obrońcom Cisnej i Okolic w latach 1944-47. Społeczność Gminy Cisna.” W lipcu 2017r. Oddział IPN Rzeszów zatwierdził projekt wprowadzając poprawkę do napisu „…przed Ukraińską Powstańczą Armią” Po zatwierdzeniu treści tablicy Fundacja podjęła się renowacji części pomnika oraz podjęła działania przygotowujące uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej.
11 listopada 2017r. w ramach uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej nasi goście mogli wziąć udział w szeregu przygotowanych z tej okazji wydarzeń. Każdy z gości mógł dokładnie poznać historię pomnika i procesu zmiany tablicy dzięki bezpłatnej publikacji gazety Tylko Bieszczady w całości poświęconej tematyce pomnika na wzgórzu Betlejemka i historii dotyczącej wydarzeń w latach 1944-47 w Cisnej i okolicach. Podczas panelu historyczno – informacyjnego prowadzonego przez przedstawicieli IPN z Rzeszowa panów Grzegorza Leszczyńskiego i Artura Brożyniaka zaproszeni goście mogli zapoznać się z referatami dotyczącymi działań UPA na terenach Bieszczad. Jednocześnie każdy z uczestników miał możliwość poznania historii regionu dzięki wystawie fotograficznej „Cisna w starej fotografii” przygotowanej przez Fundację Tylko Bieszczady i GCKiE w Cisnej.
W trakcie uroczystości wartę honorową przy nowej tablicy pełnili: funkcjonariusze policji asp. szt. Zbigniew Krawiec oraz asp. szt. Tomasz Gawłowski, druhowie OSP Cisna Adam Fecycz oraz Adam Szymański.
O godzinie 13, przy pierwszym w tym roku opadzie śniegu rozpoczęła się uroczystość odsłonięcia nowej tablicy pamiątkowej, którą zapoczątkował mjr.rez. Paweł Wierzbicki- fundator Fundacji Tylko Bieszczady. Po odegraniu hymnu komitet w składzie: Jadwiga Podsobińska, córka Edwarda Matringera -komendanta posterunku policji w Cisnej w latach 44-47, mjr. rez. Paweł Wierzbicki, Wójta Gminy Cisnej Renata Szczepańska i przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Lesku asp. szt. Katarzyna Fechner, oficjalnie odsłonili nową tablicę pamiątkową. Odsłonięta tablica została poświęcona przez proboszcza ks. Zbigniewa Łuca z Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem Biskupa i Męczennika w Cisnej.
Następnie pod tablicą obrońców Cisnej poszczególne delegacje złożyły kwiaty – m.in. delegacje:
1. Organizatorów – Jadwiga Podsobińska, mjr rez. Paweł Wierzbicki, asp. szt. rez. Józef Podsobiński przedstawiciel Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Emerytów i Rencistów Policji;
2. Wójt Gminy Cisna Renata Szczepańska wraz z reprezentantami Rady Gminy Cisna
3. Żołnierzy Wojska Polskiego z ppłk.rez. Witoldem Gałczyńskim
4.Komendy Powiatowej Policji w Lesku z. p. asp. szt. Katarzyna Fechner
4. Nadleśnictwa Cisna z p. Nadleśniczym Władysławem Chmurskim
5. Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie z p. Arturem Brożyniakiem
5. Grupy poszukiwawczej Orły Historii z Krakowa z Krzysztofem Sojka i por.Andrzejem Kuderem
6. Mieszkańców Cisnej z p. Mikołajem Dominikiem
Na zakończenie uroczystości głos zabrał pan prof. Marcin Rapacz, prezes Fundacji Tylko Bieszczady , który w swoim wykładzie przedstawił aspekt historyczny pomnika w Cisnej. Na tym uroczystość pozostawienia pomnika w Cisnej zastała zakończona.
Wszystkim przybyłym na uroczystość odsłonięcia nowej tablicy serdecznie dziękujemy za obecność, zaangażowanie i odpowiednią postawę podczas uroczystości.
Rzecznik i Prawnik Fundacji tylko Bieszczady w Cisnej
Piotr Wierzbicki
Nasze starania związane z upamiętnieniem Obrońców Cisnej i Okolic zostały docenione m.in. przez IPN Rzeszów oraz zauważone przez:
http://www.radiomaryja.pl/informacje/cisna-odsloniecie-tablicy-upamietniajacej-ofiary-upa
zdj. są własnością Zbigniewa Batkiewicza ze Stowarzyszenia Orły Historii, do których Fundacja Tylko Bieszczady posiada wszelkie prawa.
